Çocuklarda Fizyolojik ve Patolojik Sarılık Ayrımı

Yenidoğan döneminde bebeklerin karşılaşabileceği sağlık sorunlarından biri olan sarılık, genellikle ciltte ve gözlerde sararma ile kendini gösterir. Sarılığın iki ana türü bulunmaktadır: **fizyolojik** ve **patolojik** sarılık. Bu yazıda, her iki türün ayrımını, belirtilerini, nedenlerini ve tedavi yöntemlerini inceleyeceğiz.

Fizyolojik Sarılık Nedir?

Fizyolojik sarılık, doğumdan sonraki ilk günlerde ortaya çıkan ve genellikle kendiliğinden düzelme gösteren bir durumdur. Bu tür sarılık, bebeklerin yaklaşık %60-80'inde görülmektedir. Fizyolojik sarılığın temel nedeni, doğum sonrası bebeklerin karaciğerlerinin bilirubini işleme kapasitesinin henüz tam olarak gelişmemiş olmasıdır.

Belirtileri

• Doğumdan 2-4 gün sonra başlar.
• Bilirubin seviyeleri genellikle 5-7 mg/dl arasında pik yapar.
• 7-10 gün içinde kendiliğinden geçer.
• Ciltte ve gözlerde hafif sararma gözlemlenir.

Nedenleri

Bebeklerin anne karnında yüksek miktarda bulunan alyuvarlarının doğum sonrası hızla parçalanması sonucu bilirubin açığa çıkar. Karaciğerin bu bilirubini yeterince hızlı bir şekilde işleyememesi fizyolojik sarılığa yol açar.

Patolojik Sarılık Nedir?

Patolojik sarılık ise genellikle doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde ortaya çıkar ve daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Bu tür sarılıklar, bilirubin seviyelerinin normal sınırların üzerinde olması veya hızlı bir artış göstermesi durumunda değerlendirilir.

Belirtileri

• İlk 24 saatte ortaya çıkar.
• Bilirubin yükselme hızı fazla olur.
• Total bilirubin seviyesi fizyolojik sınırın üstündedir.
• Geç başlayan ve uzayan (2 haftadan fazla) sarılıklar.

Nedenleri

Patolojik sarılığın nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır:

• Kanın Rh veya ABO uyuşmazlığı.
• Yenidoğan sepsisi gibi enfeksiyonlar.
• Kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına yol açan durumlar (hemoliz).
• Doğuştan enzim eksiklikleri (örneğin G-6-PD eksikliği).
• Sindirim sistemi sorunları (safra yolları tıkanıklığı vb.).
• Anne sütü ile ilgili sorunlar (anne sütü sarılığı).

Tedavi Yöntemleri

Fizyolojik sarılık genellikle tedavi gerektirmeden kendiliğinden düzelirken, patolojik sarılıklar daha dikkatli bir izleme ve tedavi gerektirebilir. Patolojik sarılıklarda tedavi yöntemleri şunlardır:

• Fototerapi: Bilirubini azaltmak için ultraviyole ışınları kullanılır.
• Kanın Değiştirilmesi: Fototerapiye yanıt vermeyen veya yüksek bilirubin seviyelerine sahip bebeklerde uygulanır.
• İzleme: Bebeklerin durumu düzenli olarak kontrol edilmelidir.

Sonuç

Sarılık, yenidoğan döneminde sık görülen bir durumdur ve çoğu zaman geçici bir rahatsızlık olarak kabul edilir. Ancak patolojik sarılıklar ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden, ebeveynlerin dikkatle izlemeleri ve gerektiğinde bir sağlık profesyoneline başvurmaları önemlidir. Erken tanı ve tedavi ile bebeklerin sağlığı korunabilir.